क्रिप्टो

क्रिप्टो  : जगाला वास्तवाचा दणका.

(अर्थ मंथन).

अंदाजे तीन वर्षांपूर्वी जगात आवाज दराने क्रिप्टो  करेन्सी मधील खूप चलनातील मधील भव्य संधी पाहून अनेक #अर्धशिक्षित लोकांनी हा उप्रोक्त पर्याय जवळ केला.आणि काही दिवसांमध्ये हा आनंद गगनात मावेना असा झाला होता. तेव्हा जगभरात उत्सवाची लाट आली होती .आज संकटात सापडले आहे ते म्हणजे क्रिप्टो.

क्रिप्टो सारख्या अस्तित्वहीन ज्याला आपण आजचे आभासी जग म्हणून ओळखतो  या मालमत्तेमध्ये गुंतवणूक करण्याच्या जोखमी असताना कैक लोकांनी गुंतवणूक हा पर्याय का घेतला असावा. 

हे आवासी जग  जंजाळ ,बहुरंगी मुखवटा सोडला तर कुंतूकदारांनी ससेहोल्पट  झाल्याचे पहावयास मिळते.कोणताही माणूस गुंतवणूक करीत असताना आपले उराशी स्वप्न बाळगत असतो आणि त्यातून आपला कसा फायदा होईल हे पाहत असतो पण या अभासी जगात तुरास गुंतता चालला आहे  .हे कृपया जगात हे संपूर्ण आभासी होय त्यास का काळात नाही?

गुंतवणूकदारांचे स्वप्न व उद्दिष्ट असतीलच आणि तसे प्रतेकाचे असतेच .पैसे गमावले गेल्यावर त्या स्वप्न उद्दिष्टांना  कात्री नक्कीच लागते ?

या आभासी योजनेत कुणाला न कळू देता पैशाचे गुंतवणूक करता येते कोणाला मागमूस ही  लागणार नाही असे घडून येते यामुळे गरज कोणाला पडते असे नाही.कोणत्याही कायदेशीर व्यावसायिक उपक्रम तरी अशा भानगडीत पडणार नाही ही स्वाभाविक आहे.कारण ते आभासी जग जाणून असतात.

पण अर्धशिक्षित लोक ज्यांच्याकडे अधिकचा पैसा आहे ज्यांच्याकडे काळा पैसा आहे असेच लोक आभासी जगात येतात आणि आपला पैसा गुंतवण्यासाठीचे मार्ग शोधत असतात. अशा लोकांना नफ्या तोट्याचे किंवा आपले स्वप्न आणि उद्दिष्टाची काही देणे घेणे नसते.

पण तीन वर्षांनी का होईना अशा लोकांना धडा मिळालाच आहे असे आपण आज बघतो आहे.

आज मितीला बेमालूम क्रिप्टोवर  कमवलेल्या पैशावर कर लावण्याची सुविधा सुरू झाली आहे. यात सुरू असलेली अंगभूत काळे व्यवहार सर्वत्र चालू आहेत.आता अशी गंमत आहे की मोठ्या गुंतवणूक दारासोबत छोटे छोटे गुंतवणूकदार ही गव्हाच्या कन्या प्रमाणे रगडत आहेत.

सध्या मध्यवर्ती बँकांनी बाजारात पैसा ओतला आणि आता महागाईला लगाम घालण्यासाठी ओतलेले पैसे मागे घेण्याचा प्रयत्न सुरू आहे हा पैशाचा संकोच जसा -जसा वाढत चालला आहे तसतसे गुंतवणूकदाराच्या हादरे देत आहे.

अधिकचा आणि काळा पैसा गुंतवणुीबाबत गुंतवणूकदार आपला पर्यायी मार्ग शोधत असतो तेच क्रिप्टो बाबत झालेले आहे.

काळाचा विचार केला तर सोन्याला खूप महत्त्व होते.आणि आज ही आहे. सोन्यामध्ये पैसा गुंतवणूक हितकारक आणि सुरक्षित व उपयोगी ठरला आहे.

सोने हे शाश्वत आहे आणि उत्पादन सीमित असल्याने ते महाग बनले आहे त्या उलट क्रिकेटचा पर्याय त्यांना तुलनेने जवळचा वाटू लागला होता म्हणून लोक मागील तीन वर्षात क्रीप्टो कडे वळलेले आपल्या पहावयास मिळते.

एकंदरीत असे पाहिले तर हवालदिन गुंतवूनदारांनी  केवळ क्रिप्टो ला जवळ केली नाही तर सोन्याला नाही तेवढीच संधी दिली आहे. मागील काळात  सर्व मध्यवर्ती बँकांनी मोठ्या प्रमाणात सोने खरेदी केली आहे. असे असले तरी क्रिप्टो ने सोन्याचा उच्चांक नक्कीच शोषून घेतलेला आहे. सोन्यातून काळे व्यवहार शक्य नाहीत ते क्रिप्टो ने शक्य करून दिलेली आहेत.

आज किमतीतील अस्थिरता आणि नियामक संस्थाच्या नियम आणि अटी यात क्रीप्टो अडकला आहे म्हणून कृपया भविष्य नाही असे मला नक्कीच वाटते. हजारो वर्षापासून सोने ही मानव जातीची एकमेव वैश्विक चलन आहे आणि असणार आहे. या मूल्यवान धातू द्वारे आदावा सोडला जाणार नाही त्यामुळे शक्यता हीच की सोन्याची मोहिनी कधीही कमी होणार नाही.

येणाऱ्या काळात चलन युद्ध शक्य असले तरी स्पष्टपणे यावेळी डॉलरची जागतिक व्यापारावर वर्चस्व कायम राहणार आहे. तीच बाब भांडवल क्रिप्टो आपला प्रभाव टिकून ठेवण्यासाठी कठोर परिश्रम सोडणार नाहीत .तर इकडे सोन्याची लकाकी इतक्यात कमी व लोकप्रियता कमी होण्याची  शक्यता नाही .तरीही सोने कायम असेल क्रिप्टो संपुस्ट होईल.

आधुनिक जगाचा इतिहास पाहिले तर, जेव्हा जेव्हा सोने व्यतिरिक्त सार्वभौम चलनात मूल्य रहास झाला तेव्हा पुन्हा सोन्यावर अवलंबून राहणे अनिवारित झाले आहे हा इतिहास आहे .सोन्यासारख्या सार्वत्रिक मालमत्तेची गरज आज म्हणून कधी नवीन इतकी वाढली आहे आणि युद्धाची तीव्रता वाढली किंवा कमी झाली तरी क्रोटोचे जहाज बुडताना दिसेल. फक्त प्रतिक्षा करावी लागेल.

लेखक :

प्रा बी आर शिंदे ,नेरूळ नवी मुंबई - ७०६ 

लेख पसंत आया तो  धम्मदान करो  ..........