मलाला आणि स्वात बुद्ध व्हॅली
१९१४ साली संपूर्ण जगाला धक्का देणारी घटना म्हणजर मलाला युसुफझई ला मुलींच्या शिक्षण क्षेत्रात कार्य करल्याबद्धल मिळाळलेली पावती.
बुद्ध आणि त्यांची अस्तित्व बद्धल मलाला स्वात व्हॅली वर काय म्हणतेय ते पहा ....संपूर्ण अफगाणिस्तान आणि आमचे शासक हे , पण प्राचीन काळी स्वात (Swat Valley ) हे बौद्ध राज्य होते. दुसऱ्या शतकात येथे बुद्ध धर्मीय आले होते आणि त्यांचे राजे इथे राज्य करत होते
अनेक वर्षांपेक्षा बौद्ध भिकखू जास्त काळ दरी खोर्‍यात राहून चिनी संशोधकांनी स्वात खोर्‍या विषयी लिहिले संधर्भ इथे पाहावयास मिळतात .
एके काळी स्वात च्या नदी काठावर १,४०० बौद्ध मठ कसे होते याची माहिती आपणास मिळते आहे .
स्वात नदीचा संपूर्ण किनारा आणि विहरातील घंट्यांचा जादुई आवाज
दरी ओलांडून रिंग रिंग असा मृदु आवाज करत असताना दिसत असे. ५००० वर्षा पूर्वीचे खूप बुद्ध मंदिरे तयार केली गेली आहेत, परंतु जवळजवळ तुम्ही स्वातमध्ये कुठेही जाता, सर्व प्राइमरोस आणि इतर जंगला दरम्यान तुम्हाला त्यांचे बुद्ध अवशेष सापडतात. ती पुढे लिहाते आहे आम्ही बऱ्याचदा खडकांळ भागात दर्या खोर्‍यात सहल करायचो कमळावर आडवा पाय ठेवून बसलेल्या हसत असलेल्या लठ्ठ बुद्धांची कोरीवकाम ,फूलावर बसलेले बुद्ध पाहावयास मिळतात .
भगवान बुद्ध स्वतः येथे आल्याच्या अनेक कथा आहेत कारण ते अशा शांततेचे ठिकाण आहे, आणि त्याच्या काही राखे बद्दल (अस्थि ) सांगितले जाते. स्वात दरीमध्ये एका विशाल स्तूपात बुद्धांच्या अस्ति पुरलेले पाहावयास मिळतात. '
मलाला पुढे म्हणते आमचे ‘बुटकारा अवशेष’ हे लपवाछपवी खेळण्याचे जादुई ठिकाणच होते.
एकदा काही परदेशी पुरातत्वशास्त्रज्ञ तेथे काही काम करण्यासाठी आले असताना आम्हाला सांगितले की हे स्थळ दुसरते तिसरे कांही नसून पुरातन काळात एक महान ‘बुद्ध तीर्थक्षेत्र होते’,इथे अनेक
बौद्ध राजे होऊन गेली .इथे सोन्याने विहार असलेले सुंदर मंदिरे आहेत. इथे अनेक बुद्ध भिकखू यांचे पुरलेले अवशेष आहेत ...
मलाला पुढे लिहाते आहे की माझ्या वडिलांनी एक कविता लिहिली आहे ,
"बुटकराचे अवशेष, (The Relics of Butkara) जे मंदीर आणि मशिद कशी सोबत असू शकतात हे उत्तम प्रकारे मांडले आहे....
'जेव्हा मिनारमधून सत्याचा आवाज उठतो,
बुद्ध हसू लागतो....
आणि इतिहासाची तुटलेली साखळी पुन्हा जोडते’
आम्ही हिंदू कुश पर्वतांच्या सावलीत राहत होतो, जिथे पुरुष आयबेक्स आणि गोल्डन कॉकरेल शूट करण्यासाठी गेले. आमचे घर एक होते मजली आणि योग्य काँक्रीट. डावीकडे सपाट छतापर्यंत पायऱ्या होत्या. आमच्यासाठी क्रिकेट खेळण्यासाठी पुरेसे मोठे मैदान होते . ते आमचे खेळाचे मैदान होते.
संध्याकाळी माझे वडील आणि त्यांचे मित्र एकत्र बसून चहा पित पिण्यासाठी एकत्र जमले
कधीकधी मी छतावर बसले की दूरवर धूर उठताना बघुण खूप हर्ष वाटे.
स्वयंपाकाच्या आगीपासून आजूबाजूला आणि रात्रीचे धुराचे लोळ आणि त्यात रॅकेट चा आवाज ऐकत होती. तो आनंदच वेगळा होता .
ती स्वात दरी विषयी बोलते आमची दरी फळांच्या झाडांनी भरलेली आहे ज्यावर गोड अंजीर वाढतात
आणि डाळिंब आणि पीच ही ,माझ्या घरा जवळच्या बागेत आमच्याकडे द्रक्ष्यांच्या अनेक बागा होत्या ,
पेरू चे आणि पर्सिमन्स ची वने होती . आमच्या समोरच्या अंगणात एक मनुक्याचा सुंदर वृक्ष होता
जे सर्वात मधुर फळ देई .आम्ही सगळ्या सख्या मैत्रिणी मिळून पक्ष्यांची थवे अनंत काळ पाहत असू असे भासे त्यांच्याकडेच आम्ही जाऊ. पक्ष्यांना झाडे खूप आवडतात महणून अनेक पक्षी इथे येत .
तिला असे महणायचे असेल की अश्या शांत रम्ये ठिकाणी बुद्ध आवर्जून आले असतील . म्हणून तिला आज ही स्वात दरी ही बुद्धाची पवित्र दरी वाटते .
संधर्भ – I AM MALALA ( नोबेल प्राप्त 2014)
Malala Yousafzai with Christina Lamb
बालाजी र शिंदे ,नेरूळ -७०६
#मिनांडर
( वाचत असलेलं पुस्तक)
